تزریق داخل چشمی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی برای مقابله با بیماری‌های جدی چشم مانند رتینوپاتی دیابتی، دژنراسیون ماکولا و آب مروارید است که می‌تواند بینایی را نجات دهد و کیفیت زندگی بیماران را به‌طور چشمگیری بهبود ببخشد. اگر به دنبال شناخت دقیق این روش، نحوه انجام، مزایا، عوارض احتمالی و نکات مراقبتی پس از تزریق هستید، این مقاله بهترین راهنمای شما خواهد بود. با خواندن این مطلب، می‌توانید اطلاعات کاملی درباره تزریق داخل چشمی کسب کنید و با آگاهی کامل‌تر نسبت به درمان تصمیم بگیرید.
تزریق داخل چشمی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
تزریق داخل چشمی روشی پزشکی است که در آن دارو به طور مستقیم به داخل چشم، به بخش زجاجیه (مایع ژل‌مانند داخل چشم) تزریق می‌شود. این روش برای درمان بیماری‌های مختلف چشمی مانند دژنراسیون ماکولا وابسته به سن، رتینوپاتی دیابتی، التهاب‌های چشمی و انسداد ورید شبکیه استفاده می‌شود.
در این روش، پزشک متخصص چشم با استفاده از سوزن بسیار نازک و ظریف، مقدار مشخصی دارو را به داخل چشم تزریق می‌کند. تزریق داخل اتاق عمل یا اتاق معاینه استریل و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود تا بیمار کمترین درد و ناراحتی را احساس کند. مدت زمان انجام تزریق چند دقیقه است و پس از آن مراقبت‌های خاصی برای جلوگیری از عفونت و التهاب ضروری است.
این روش به دلیل تزریق مستقیم دارو به محل مورد نظر، اثربخشی بالایی دارد و بسیاری از بیماران با آن بهبود قابل توجهی در بینایی خود مشاهده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از جراحی آب مروارید
کاربردهای تزریق داخل چشمی در درمان بیماری‌های چشمی
تزریق داخل چشمی یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی در چشم‌پزشکی نوین است که به‌ویژه برای بیماری‌هایی استفاده می‌شود که منشأ آن‌ها در شبکیه یا مایع زجاجیه چشم است. در این روش، دارو مستقیماً به محل درگیری تزریق می‌شود تا اثر سریع و هدفمندتری داشته باشد. در ادامه، به مهم‌ترین کاربردهای تزریق داخل چشمی اشاره می‌کنیم:
- درمان دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)
- رتینوپاتی دیابتی
- ادم ماکولا
- انسداد عروق شبکیه (CRVO و BRVO):
- یووئیت (التهاب داخل چشم)
- عفونت‌های شدید داخل چشمی (اندوفتالمیت)
تزریق داخل چشمی، به‌ویژه در مواردی که درمان خوراکی یا موضعی مؤثر نیست، می‌تواند بینایی بیمار را حفظ یا حتی بازگرداند. البته نوع دارو و تعداد جلسات تزریق به شرایط بالینی بیمار بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از جراحی ویترکتومی
عوارض و خطرات احتمالی تزریق داخل چشمی
تزریق داخل چشمی روشی ایمن و کم‌عارضه محسوب می‌شود، اما مانند هر روش پزشکی، ممکن است با عوارضی همراه باشد که آگاهی از آن‌ها به بیماران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتر نسبت به درمان تصمیم بگیرند. بسیاری از این عوارض نادر، موقت یا قابل درمان هستند، اما در مواردی ممکن است نیاز به پیگیری فوری داشته باشند.
مهم‌ترین عوارض احتمالی تزریق داخل چشمی عبارت‌اند از:
- قرمزی و سوزش چشم
- تاری دید موقتی
- افزایش فشار داخل چشم
- نقطه‌های سیاه یا اجسام شناور در میدان دید
- عفونت داخل چشمی (اندوفتالمیت)
- خونریزی خفیف در ناحیه تزریق
- آسیب به شبکیه یا عدسی چشم (بسیار نادر)
با رعایت نکات استریل، انجام تزریق توسط چشم‌پزشک مجرب و پیروی از مراقبت‌های بعد از تزریق، احتمال بروز این عوارض به حداقل می‌رسد. در صورت بروز درد شدید، افت ناگهانی دید یا ترشح چرکی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
بیشتر بخوانید: هزینه جراحی لیزر شبکیه
مراحل آماده‌سازی و مراقبت‌های قبل از تزریق داخل چشمی
مراحل آماده‌سازی و مراقبت‌های قبل از تزریق داخل چشمی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که احتمال بروز عوارض به حداقل برسد و روند درمان با بیشترین ایمنی انجام شود. پیش از هر چیز، بیمار باید تحت معاینه دقیق توسط چشم‌پزشک قرار گیرد. پزشک با بررسی وضعیت شبکیه، فشار چشم، سابقه پزشکی و نوع بیماری، تصمیم می‌گیرد که چه دارویی با چه دوزی و در چند جلسه تزریق شود. در این مرحله ممکن است آزمایش‌هایی مانند تصویربرداری از شبکیه (OCT) نیز انجام شود.
در روز تزریق، بیمار نیازی به ناشتا بودن ندارد، اما توصیه می‌شود که آرایش چشم نداشته باشد و از لنز تماسی استفاده نکند. پزشک یا پرستار ابتدا چشم را با قطره بی‌حسی و مواد ضدعفونی‌کننده آماده می‌کند. سپس، با استفاده از پوشش استریل، ناحیه اطراف چشم را می‌پوشاند تا از ورود هرگونه آلودگی جلوگیری شود. این مرحله باعث کاهش خطر عفونت و اطمینان از شرایط کاملاً استریل برای تزریق خواهد شد.
همچنین قبل از تزریق، پزشک در مورد عوارض احتمالی، داروی تزریقی و اقدامات بعد از تزریق توضیح می‌دهد. اگر بیمار داروی خاصی مانند رقیق کننده خون مصرف می‌کند یا سابقه آلرژی دارویی دارد، باید حتماً به پزشک اطلاع دهد. آمادگی روحی بیمار هم مهم است، زیرا تزریق داخل چشم ممکن است در ابتدا ترسناک به‌نظر برسد، اما با توضیحات کافی، استرس بیمار تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
مدت زمان تاثیر تزریق داخل چشمی چقدر است؟
مدت زمان اثر تزریق داخل چشمی به نوع داروی تزریقی، شدت بیماری چشمی، و واکنش بدن بیمار بستگی دارد. در بیشتر موارد، تزریق‌های چشمی با داروهای ضد VEGF (مانند آواستین، ایلیا یا لوکنتیس) برای کنترل بیماری‌هایی مثل دژنراسیون ماکولا یا رتینوپاتی دیابتی، اثرگذاری اولیه خود را طی چند روز تا یک هفته نشان می‌دهند. اما برای رسیدن به تأثیر پایدار و موثر، نیاز به تکرار تزریق در فواصل ماهانه یا چند ماهه وجود دارد.
در بسیاری از بیماران، به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری، بهبودی بینایی یا کاهش ادم شبکیه پس از یک یا دو تزریق قابل مشاهده است. اما در موارد مزمن، ممکن است روند درمان طولانی‌تر و نیازمند چند دوره متوالی تزریق باشد.
به طور کلی، تأثیر هر تزریق بین ۴ تا ۸ هفته ماندگار است و پزشک با بررسی پاسخ چشم به درمان، فواصل تزریق را تنظیم می‌کند. ادامه پیگیری و حضور منظم در جلسات معاینه، برای حفظ سلامت بینایی بسیار حیاتی است.
سخن پایانی
تزریق داخل چشمی یکی از مؤثرترین روش‌های درمان بیماری‌های جدی چشمی مانند دژنراسیون ماکولا، رتینوپاتی دیابتی و ادم ماکولاست که با رساندن مستقیم دارو به داخل چشم، نتایج سریع‌تر و هدفمندتری ارائه می‌دهد. اگرچه این روش ممکن است با عوارضی مانند التهاب یا تاری دید موقتی همراه باشد، اما با انجام آن تحت نظر چشم پزشک متخصص و رعایت مراقبت‌های لازم، خطرات به حداقل می‌رسد. در مجموع، تزریق داخل چشمی یک راهکار مؤثر و ایمن برای حفظ و بهبود بینایی در بسیاری از بیماران محسوب می‌شود.
سوالات متداول
خیر، این تزریق با استفاده از قطره‌های بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیماران دردی احساس نمی‌کنند. ممکن است کمی فشار یا سوزش خفیف هنگام تزریق حس شود، اما این احساس موقتی است و سریع برطرف می‌شود.
در بسیاری از موارد، تزریق می‌تواند به بهبود نسبی یا حتی چشمگیر بینایی کمک کند، به‌ویژه اگر درمان در مراحل اولیه بیماری انجام شود. اما در برخی بیماران، هدف اصلی فقط مهار پیشرفت بیماری و حفظ بینایی فعلی است.
تعداد دفعات تزریق به نوع بیماری، واکنش بدن بیمار، و نوع داروی مورد استفاده بستگی دارد. درمان با تزریق‌های اولیه ماهانه (۳ تا ۶ بار) آغاز می‌شود و سپس با بررسی پاسخ درمانی، فواصل بین تزریق‌ها افزایش پیدا می‌کند یا متوقف می‌شود.
